İçindekiler
Grobeton Nedir?
Grobetonun kelime anlamından başlayacak olursak; grob Almanca “kaba” anlamına gelmektedir. Türkçe ve Almanca kelimelerin birleşimiyle “Grob Beton” yani “Kaba Beton” anlamını ifade etmektedir.
Grobeton; düşük dozlu yani bir başka değişle çimento oranı az olan, taşıyıcılık özelliği bulunmayan, demirsiz, tesviye ve dolgu amaçlarıyla kullanılan kaba betonlara verilen isimdir.
Grobeton ve Betonarme Betonu Arasındaki Fark:
Grobeton: demirsiz ve taşıyıcı özelliği olmayan beton
Betonarme Betonu: Demirli ve dayanımı yüksek beton
Grobeton Hangi Amaçla Kullanılır?
Yapılarda temel kazısı gerçekleştirildikten sonra sıkıştırılarak tesviye edilen zemin üzerine blokaj + grobeton uygulaması yapılır (Blokaj hakkındaki yazımız için tıklayınız). Böylelikle zeminde yaşanacak küçük oturmaların yapı temeline aktarımı asgari seviyeye indirilir. Ayrıca blokaj + grobeton + su yalıtımı uygulaması gerçekleştirildiğinde zeminle yapı temeli arasındaki doğrudan bağlantı kesilerek nem, yer altı suyu gibi etmenlerin temele zarar vermesinin önüne geçilmiş olacaktır.
Kullanım amaçlarından bir diğeri ise grobeton uygulaması sonrası elde edilen düzgün yüzey üzerinde yapı temeline ait donatı yerleştirme işleminin daha kolay ve sorunsuz yapılabilmesidir.
Grobeton Nerelerde Kullanılır?
- Betonarme, ahşap, çelik gibi bina türü yapıların temel altında
- Binaların etrafını çeviren tretuvar yapımında
- Köprü, viyadük, menfez, tünel gibi büyük sanat yapıları ile daha küçük sanat yapılarına ait temel altında
- Otopark ve garaj gibi saha betonlarının altında
- Yapısal peyzaja konu olan uygulamaların tabanında
- Drenaj ve kanalizasyon borularının oturtulacağı tabanda
Kısacası yapılara ait temel altlarında düzgün bir yüzey istenen ve zeminle temelin irtibatının kesilmesi gereken pek çok yerde kullanılmaktadır.
Grobeton Kalınlığı
Grobeton kalınlığının 10 cm’den az olması istenmez. Üzerine inşa edilecek yük miktarına göre tabaka kalınlığı arttırılabilir. Ancak proje detaylarında grobeton tabakaları genel olarak 10 cm ila 15 cm arasında belirtilmektedir.
Grobeton Kıvamı
Grobeton kıvamının çok akışkan (sulu) veya çok kuru olması istenmez. Orta kıvamda olması daha uygun olacaktır. Aşırı su oranına sahip grobetonlarda dayanım düşük olabileceği gibi kuru kıvama sahip grobetonlarda da blokajla homojen bir yapı oluşması sağlanamaz. Blokaj üzerine dökülen grobetonun, blokaj ile birlikte homojen bir yapı oluşturması uygun olacaktır.
Grobetonda Kullanılan Malzemeler, İçindekiler
Grobeton = Kum + Çakıl + Çimento + Su karışımından oluşmaktadır.
Örnek vermek gerekirse;
1 m³ hacimli C 12 grobetonda (yani 250 doz) = 0,500 m³ Kum + 0,740 m³ Çakıl + 250 Kg Çimento + 0,125 litre Su bulunmaktadır.
1 m³ hacimli 300 dozlu grobetonda ise = 0,500 m³ Kum + 0,740 m³ Çakıl + 300 Kg Çimento + 0,135 litre Su bulunmaktadır.
Grobeton Sınıfları
Grobeton çeşitleri basınç dayanımına göre aşağıdaki gibi sınıflandırmaktadır;
C 678 sınıfı (150 dozlu beton)
C 8/10 MPa sınıfı (200 dozlu beton)
C 12/15 MPa sınıfı (250 dozlu beton)
C 16/20 MPa sınıfı (BS 16 betonu)
Yapacağımız imalatta kullanmamız gereken grobeton sınıfını statik proje üzerinden öğrenebiliriz.
Piyasada genellikle C16 / 20MPa sınıfı grobeton tercih edilmektedir.
Köprü, viyadük, menfez, tünel gibi büyük sanat yapılarında kullanılacak grobeton sınıfının C16/20 MPa’dan düşük olmaması, diğer küçük sanat yapılarında ise C12/15 MPA’dan küçük olmaması istenmektedir (Bkn: Karayolları Genel Müdürlüğü, Karayolları Teknik Şartnamesi, 2013).
Grobeton Nasıl Dökülür?
- Temel kazısı tamamlandıktan sonra tabi zemin silindirle sıkıştırılır ve düzleştirilerek tesviyesi sağlanır.
- Temel aplikasyon planında belirtilen sınırların her yönde en az 20 cm olacak şekilde dışına çıkılarak grobeton kalıbı çakılır. Kalıp üst kotu grobeton üst kotunu verecek şekilde ayarlanır. (Blokaj yapılacaksa hesaba katılır). Asansör varsa asansör kuyusu için boşluk bırakılır.
- Blokaj uygulaması gerekliyse en az 15 cm kalınlığında blokaj serilir. Blokajda kullanılan taşların geniş yüzeyi zemine oturacak şekilde tabana çakılır.
- Grobeton dökümüne başlamadan önce blokaj taşları sulanır. (Buradaki amaç taşların suya doygunluğunu sağlayıp grobetonun karma suyunu çekmelerini önlemek)
- Blokaj yapılmıyorsa sıkıştırılan ve düzleştirilen zemin sulanır.
- Grobeton dökümüne geçmeden önce her 3 ya da 4 metrede bir olacak şekilde anolar çakılır. Anoların üst kotu ve kalıp üst kotu, dökülecek grobetonun üst kotu olacak şekilde ayarlanır. Döküm sonrası kot farkı oluşmaması için ano uygulaması önem arz etmektedir.
- Asansör boşluğu bulunuyorsa öncelikle asansör kuyusu içerisine döküm yapılarak kuyu tabanı düzleştirilmeli; sonrasında kuyu etrafı kalıba alınarak kuyu kenarlarına döküm yapılmalıdır. (soğuk derz oluşmaması için)
- Grobeton dökümü anolar arasında kalan bölümlere ayrı ayrı yapılır. Bölümler tamamlandıktan sonra anolar sökülerek bu kısımlara da beton dökülür. Bu noktada soğuk derz oluşmaması için gereken özen gösterilmelidir. (Soğuk derz ile ilgili yazımızı okumak için tıklayınız)
- Grobeton dökümü esnasında vibratör yardımıyla beton sıkılaştırma işlemi tatbik edilir. Özellikle blokaj üzerine döküm yapılıyorsa homojen bir yapı oluşması için vibratör önem arz etmektedir.
- Beton dökümü tamamlandıktan sonra yüzey perdahlanır. Eğer temel yalıtım ve membran işlemleri yapılacaksa grobeton yüzeyinin pürüzsüz olması gerekecektir. Şayet grobeton üzerinde pürüzler bulunursa yapılacak yalıtım uygulamasının delinmesi ve işlev görmemesi riski bulunmaktadır. Grobeton yüzeyinin pürüzsüz olması için helikopter perdah uygulaması kullanabilirsiniz.
- Son olarak grobetonun bakımı için sulama işlemi yapılmalıdır.
2019 Grobeton Pozları ve Birim Fiyatı
C 8/10 Hazır Beton
Poz No: 15.150.1001
Birim: m3
Yayınlayan: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2019
Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, c 8/10 basınç dayanım sınıfında, gri renkte, normal hazır beton dökülmesi (beton nakli dahil)
C 12/15 Hazır Beton
Poz No: 15.150.1002
Birim: m3
Yayınlayan: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2019
Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, c 12/15 basınç dayanım sınıfında, gri renkte, normal hazır beton dökülmesi (beton nakli dahil)
C 16/20 Hazır Beton
Poz No: 15.150.1002
Birim: m3
Yayınlayan: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2019
Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, c 16/20 basınç dayanım sınıfında, gri renkte, normal hazır beton dökülmesi (beton nakli dahil)
Belirtilen pozlar üzerinden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2019 kitabı aracılığıyla birim fiyatlara ulaşabilirsiniz.
Grobeton m3 Fiyatı
Piyasada 2019 yılı için ortalama 1 m3 grobeton fiyatları 190 ile 195 TL arasında değişmektedir. Söz konusu fiyatlar mikser döküm fiyatları olup, pompalı döküm için m3 başına 5TL eklenmesi gerekmektedir. Belirtilen bu fiyatlar bulunduğunuz bölgeye ve döküm yapılacak yere göre değişiklik arz edebilir.
Grobeton ve hazır beton fiyatları ile ilgili detaylara ulaşmak için hazır beton fiyatları başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
